Antalya'da görev yapan bir imam, yurt dışı görevlendirme sürecinde puan üstünlüğüne rağmen yalnızca bir aylığına Almanya'ya gönderildiğini belirterek Kamu Denetçiliği Kurumu’na (KDK) başvurdu. KDK, başvuruyu haklı bularak Diyanet'e, imamın 1-2 yıllık yurt dışı görevlendirmesini tamamlaması yönünde tavsiyede bulundu.
İşte KDK'nın Diyanet'e tavsiye kararının tam metni
T.C.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
(OMBUDSMANLIK)
SAYI : 2025/3146-S.25.4671
BAŞVURU NO : 2025/40
KARAR TARİHİ : 18/03/2025
TAVSİYE KARARI
BAŞVURAN : ...........................?
BAŞVURUYA KONU İDARE : DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI
BAŞVURUNUN KONUSU : Yurt dışı görevlendirme hakkındadır.
BAŞVURU TARİHİ : 02/01/2025
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Başvuran, Antalya ................ İlçe Müftülüğüne bağlı ........... İmam Hatip Lisesinde imam olarak görev yaptığını, 13/04/2019 tarihinde Diyanet İşleri Başkanlığı Yurtdışında Görevlendirilecek Din Görevlisi sınavını 79,66102 puan ile kazanarak sözlü sınava girme hakkı kazandığını, 4/02/2020 tarihinde yapılan sözlü sınavda da başarılı olduğunu, Diyanet İşleri Başkanlığınca Yabancı Dil Belgesine sahip olma şartı istenildiği için 11/01/2021 - 20/03/2021 tarihleri arasında almış olduğu eğitim ile A1 seviyesi kurs programını tamamladığını, 15/12/2021 tarihinde Diyanet İşleri Başkanlığı Dış İlişkiler Müdürlüğü tarafından aranarak göreve hazır olup olmadığı sorulduğunda hazır olduğunu söylediğini, 17/12/2021 tarihinde girmiş olduğu sınav ile ilgili olarak yaptığı başvuruyu sistem üzerinden yaptığını, hafızlık belgesine sahip olanlar kategorisinden 1 ile 2 yıla kadar Avrupa Ülkeleri ve ABD Avustralya ve Kanada’yı tercih etmesine rağmen 1 aylığına Almanya’ya görevlendirmesinin yapıldığını belirterek tercih ettiği sürelere göre görevlendirmesinin yapılmasını talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından gönderilen 07.02.2025 tarihli ve - - sayılı cevabi yazıda özetle; Yurt dışında görevlendirilmek üzere 04.02.2020 tarihinde yapılan Yurt Dışı Kısa Süreli Din Görevlisi Sınavında söz konusu personelin mülakattan 70 puan, yazılı sınavdan (MBSTS) ise 79,66102 puan aldığı, sınav ilanında "Başkanlığımızca, yurt dışı cami derneklerinde 1 aydan 2 yıla kadar süre ile görevlendirilmek üzere sınavla 600 (altı yüz) din görevlisi seçilecektir. Personelin görevlendirileceği ülke, bölge, yer, zaman ve süre ihtiyaç durumuna göre Başkanlıkça belirlenecektir." ifadesiyle 1 aydan 2 yıla kadar olan görevlendirme süresinin ne kadar olacağının Başkanlıkça belirleneceği hususunun adaylara bildirildiği, bu itibarla söz konusu personel Başkanlıkça belirlenen "Almanya Nürnberg Din Hizmetleri Ataşeliği" çalışma bölgesinde bulunan "Regensburger str. " derneğinde 31.03.2022 - 02.05.2022 tarihleri arasında din görevlisi olarak görevlendirildiği, sınav başvuru formundaki yurt dışı görev süresi kısmında yer alan "1 Aylık", "3 Aylık", "6 Aylık" ve "1 ile 2 Yıla Kadar" seçeneklerinin ise Başkanlıkça bu sürelerin belirlenmesi halinde yurt dışında görev yapmaya müsait olan personeli önceden tespit etmek için olduğu, bu nedenle şikayet talebinde bulunan söz konusu personel "1 ile 2 Yıla Kadar" seçeneğini tercih etmek suretiyle söz konusu süre içerisinde görevlendirilmesine mani bir
durumunun olmadığını beyan etmiş olduğu, "Hafızlık belgesine sahip olanlar" ve "1 ile 2 yıla kadar" kategorisinin kontenjanının 75 olduğu adı geçen kategoriyi tercih edenler arasından 52 kişinin başarılı
olduğu, belirtilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
3. 18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve
kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında;
“Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”
hükmü bulunmaktadır.
4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinde;
“Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve
davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.” hükmü mevcuttur.
5. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Temel ilkeler” başlıklı 3 üncü maddede “Bu kanunun
temel ilkeleri şunlardır:
Sınıflandırma:
A) (Değişik: 31/7/1970 - 1327/2 md.) Devlet kamu hizmetleri görevlerini ve bu görevlerde çalışan Devlet memurlarını görevlerin gerektirdiği niteliklere ve mesleklere göre sınıflara ayırmaktır.
Kariyer:
B) Devlet memurlarına, yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde,
sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanını sağlamaktır.
Liyakat:
C) Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona
erdirilmesini liyakat sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkanlarla uygulanmasında Devlet
memurlarını güvenliğe sahip kılmaktır.”
6. Yetiştirilmek Amacıyla Yurt Dışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmeliğin 6.1. “Aranılacak Şartlar” başlıklı 6 ncı maddesinde “Yabancı ülkelere gönderileceklerde;
a) Kontenjanlarda belirtilen konulara ilişkin meslek dallarında yüksek öğrenimi bitirmiş ve bu meslekte
Dışişleri Bakanlığının bildirdiği uluslararası kuruluşlara gidebilmek için adaylık dahil en az dört yıl,
diğerleri için adaylık dahil en az üç yıl çalışmış olmak, (Ek hüküm: 2/5/2008-2008/13644 K.) (Ancak
kurumların yetiştirme programlarının zorunlu kıldığı hallerde aday memurluğun tamamlanmış olması
şartıyla bu süreler kurumlarınca tespit edilebilir.)
b) (Değişik: 27/4/2015 - 2015/ 7682 K.) Birim amirinin olumlu görüşünü almış olmak,
c) Son üç yıl içinde kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını almamış olmak,
d) Askerlikle ilgisi bulunmamak,
e) (Değişik: 27/4/2015 - 2015/ 7682 K.) Kontenjanın kullanılacağı yılın son günü itibarıyla, Dışişleri
Bakanlığının bildirimi üzerine uluslararası kurum ve kuruluşlara gönderilecekler ile öğrenim veya ihtisas yapacak Devlet memurları için 40, diğerleri için 50 yaşını tamamlamamış olmak,
f) (Değişik: 5/10/2005-2005/9510 K.) Daha önce yurt içinde aynı konuda veya yurt dışında aynı düzeyde eğitim veya öğrenim görmemiş olmak,
g) Bu Yönetmelikle belirlenen yabancı dil bilgisi düzeyine sahip olmak,
h) Hastalık sebebiyle eğitim veya öğrenimini gerçekleştiremeyeceği genel hükümler çerçevesinde hastalık raporuyla tespit edilenler hariç, bu Yönetmelik hükümlerine göre geri çağrılmamış olmak,
şartları aranır.
Dış burslarla gönderilecekler için yukarıdaki şartlarla birlikte bursu veren ülke veya kuruluşun aradığı
şartlara da sahip olmak gereklidir.”
6.2. “Sınav veya Seçme” başlıklı 7 nci maddesinde “(Değişik birinci fıkra: 27/4/2015 - 2015/ 7682 K.) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesindeki koşulları taşıyan, bütçe olanakları veya dış burslarla yabancı ülkelere gönderilecek Devlet memurları, kurumlarınca teşkil edilecek sınav kurullarınca açılacak yarışma sınavı veya seçme usulüyle saptanır.
(Ek fıkra: 27/4/2015 - 2015/ 7682 K.) Yarışma sınavı, yabancı ülkelere gönderilecek Devlet memurunun;
a) Mesleki bilgi ve genel kültür düzeyinin,
b) Temsil kabiliyeti, özgüveni ve ikna yeteneğinin,
c) Çalışacağı konu veya lisansüstü öğrenim konusuna ilişkin bilgi düzeyinin,
d) Çalışacağı konu veya lisansüstü öğrenim konusunun seçilme nedeni ile birim ve kurumunun görev
alanıyla ilgisi ve çalışma sonucunda elde edilecek faydanın
e) Kamu diplomasisi konularına ilişkin bilgi düzeyinin,
değerlendirileceği mülakat şeklinde yapılan sınavdır. Yarışma sınavında başarılı sayılmak için, kurul
üyelerinin yüz tam puan üzerinden verdikleri puanların aritmetik ortalamasının en az yetmiş olması şarttır.
Başarı puanı en yüksek olan adaydan başlanmak ve kurumlarınca yapılan duyuruda belirtilen kontenjan
sayısını aşmamak suretiyle, sınavda başarılı olanlar tespit edilir ve tutanağa geçirilir.
(Ek fıkra: 27/4/2015 - 2015/ 7682 K.) Seçme usulünde, yabancı ülkelere gönderilecek Devlet memurları; çalışılacak konu, gidilecek ülke, üniversite ve kurumlar ile öğrenim ve hizmetle ilgili nitelikleri dikkate alınarak kurumsal ihtiyaçlara göre tespit edilir.
(Ek fıkra: 27/4/2015 - 2015/ 7682 K.) Hangi hallerde sınav, hangi hallerde seçme usulüne başvurulacağı sınav kurulunca kararlaştırılır. Ancak başvuru sayısı, kontenjan sayısının iki katını geçmedikçe seçme usulüne başvurulamaz.
(Ek fıkra: 13/4/2005 - 2005/8831 K.) Kurumlar; Dışişleri Bakanlığı’nın bildirimi üzerine uluslar arası
kurum ve kuruluşlara memur göndermek amacıyla, kendilerine ayrılan kontenjanlar için yapılan yarışma sınavı veya seçme sonucunda tespit edilen memurların öğrenim durumu, hizmet süresi, gördüğü kurslar, aldığı ödül ve cezalar, kimlik bilgileri ve hizmetle ilgili diğer belge ve niteliklerini gösterir bilgileri yarışma sınavı veya seçmenin sonuçlandığı tarihi takip eden (15) gün içinde Dışişleri Bakanlığına gönderirler.”
hükümlerine yer verilmiştir.
IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ’NE ÖNERİSİ
7. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; Başvuranın iddiaları, İdarenin
konu ile açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya birlikte değerlendirilerek hazırlanan Tavsiye Karar
Önerisi Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
8. Başvuran, yurt dışı görevlendirmede A1seviyesinde dil puanına sahip olduğunu ve yazılı, sözlü
sınavlardan başarılı olarak sistem üzerinden 1-2 yıl yurt dışı görevlendirmesini seçmesine rağmen 1
aylığına görevlendirme yapıldığını belirterek seçtiği süreye göre görevlendirmesinin yapılmasını talep
etmektedir.
9. Dosya kapsamındaki belgelerden, idarenin vermiş olduğu ilanda Avrupa Ülkeleri ABD, Avusturalya,
Kanada ülkelerine görevlendirmede hafızlık belgesine sahip olan din görevlilerine 75 kişilik kontenjan
ayrıldığı, mesleki bilgi seviye tespit sınavına girmiş olmak ve YDS’den 45 ya da belirlenen dil sınavlarından A1 ya da A2 düzeyinde dil puanına sahip olma şartları getirilmiştir. Nihai başarı sıralamasının Mesleki Bilgiler Seviye Tespit Sınavı (MBSTS) puanı ile Mesleki Yeterlilik Sözlü Sınav puanının aritmetik ortalamasına göre en yüksek puandan başlanılarak yapılacağı belirtilmiştir.
10. İdare tarafından gönderilen 1-2 yıl süreli görevlendirilenlerin listesinde toplamda 52 kişinin görevlendirildiği, kazananlardan ilk üç kişinin puanının sırayla 80,80,75 olduğu, dördüncü kişinin puanının ise 73 olduğu, on ikinci kişiden itibaren de 70 puan olarak devam ettiği görülmüştür. Başvuranın yazılı sınavdan 79,66102, sözlü sınavdan da 70 aldığı idare tarafından belirtilmiştir. İki sınavın aritmetik ortalaması alındığında başvuranın başarı puanının 74,83051olduğu tespit edilmiştir. İlanda belirtildiği gibi başarı sıralamasının puan durumuna göre yapılacağı kuralı göz önünde bulundurulduğunda başvuranın sıralamasının üçüncü kişiden hemen sonra yer aldığı dolayısıyla diğer 48 kişiyi geride bıraktığı görülmüştür.
11. Hukuki belirlilik ilkesi, idarenin konulmuş olan kurallara uygun davranması gerekliliği ve kişilerin
muhatap olacağı idari işlemden haberdar olmasıdır. Bu durumda hem idari işlemlerde öngörülebilirlik hem de istikrar ve aynı zamanda idarenin güvenirliği de sağlanmış olacaktır.
12. Devlet Memurları Kanunun ilgili maddesinde de liyakat ilkesi gereği belli bir görevi verme, yükselme için devlet memurlarında başarının esas alınması gerektiği bu şekilde güvenliğin sağlanmasının amaçlandığı belirtilmiştir.
13. İdarenin takdir yetkisinin kullanımı da kamu yararı ve hizmet gerekleri esas alınmak suretiyle işlem
tesisini amaçlar. Aynı şekilde idari işlemlerin unsurlarından biri olan amaç unsuru da kamu yararını amacını taşır. Bu amaç olmaksızın yapılan idari işlemler amaç unsuruna aykırılık ve neticede iptal edilebilirlik yaptırımına tabidir. Ancak idare cevabında bu konuda hiçbir açıklama yapmamış sadece takdir yetkisine dayanarak görevlendirme yaptığını belirtmiştir.
14. Yukarıdan beri anlatılan hususlar dahilinde; Başvuranın başarı sırasının diğer kazanan adaylardan
daha fazla olduğu, bu kapsamda hukuki belirlilik, liyakat ilkesi gereği 1-2 yıllık yurt dışı görevlendirmesi yapılması gerektiği, başvuran hakkında yapılan bir aylık görevlendirmenin amaç unsuru bakımından aykırılık oluşturduğu değerlendirilmiştir.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
15. İyi yönetim ilkelerine, 28.03.2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiştir. Söz konusu ilkeler yönünden yapılan
değerlendirmeler neticesinde; idarenin haklı beklentiye uygunluk ilkesine aykırı davrandığı tespit
edilmiştir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
16. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ
tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa)
dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup, yetkili ve görevli mahkemelerde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Yukarıda açıklanan gerekçe ve dosya kapsamına göre BAŞVURUNUN KABULÜNE;
Başvuranın bir aylık süresine ek olarak 1 ila 2 yıllık yurt dışı görevlendirmesini tamamlayacak şekilde yurt dışı görevi verilmesi yönünde DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞINA TAVSİYEDE BULUNULMASINA;
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca; idare
tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu
olduğuna,
Kararın BAŞVURANA ve DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞINA tebliğine,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi’nce karar verildi.
Mehmet AKARCA
Kamu Başdenetçisi
Hoş geldiniz. Fikirlerinizi paylaşmanızdan mutluluk duyarız