Sahabeleri ve Fethin Askerlerini Kucaklayan Hazire

/ editör 0

Sahabeleri ve Fethin Askerlerini Kucaklayan Hazire

Halk arasında Toklu Dede Haziresi olarak bilinen mezarlıkta, İstanbul’u fethe gelen bini aşkın sahabenin defnedildiği ifade edilmektedir. Toklu Dede Haziresi halk arasında “Sahabeler Haziresi” olarak ta bilinmektedir. Bu hazirenin türbedarlığına fethin övülmüş askerlerinden ve devrin velilerinden Şeyh Toklu İbrahim Dede getirilmiştir.
Toklu Dede Haziresi İstanbul Eyüp Sultan ilçesinde Defterdar ve Ayvansaray mahalleleri sınırında,

Haliç kıyısında, kara surlarının hemen dibinde bulunmaktadır.

Toklu İbrahim Dede burada daha önce inşa edilen kiliseyi mescide çevirmiştir. Bu mescid günümüze ulaşmamıştır. Bu türbenin etrafı surlarla çevrilidir. Duvarları moloz taşla örülmüştür.

Hazire içerisinde dar bir geçiş yolu bulunmaktadır.

Bu hazirenin içerisinde günümüzde kalan türbeler; Hz. Ebu Şeybe el Hudrî (ra), Hz. Hamdullah el Ensarî (ra), Hz. Ahmed el Ensarî’dir (ra) ve İstanbul’un fethine katılan Toklu İbrahim Dede ile birlikte Ni’me’l Ceyş’ten kişilerin kabirleri bulunmaktadır.

Türbeleri bulunan ve bulunamayan diğer sahabelerle birlikte, başta İbrahim Toklu Dede olmak üzere, önemli tarihî şahsiyetlerin mezarları da bulunmaktadır.

lk olarak Fatih Sultan Mehmed tarafından yaptırılan türbe, günümüzdeki halini Sultan II. Mahmud döneminde almıştır. Türbe, dikdörtgen planlı ve moloz taşından yapılmıştır. Kapı ve pencere söveleri küfeki taşından yapılmıştır. Türbenin giriş kapısının üzerinde, Sultan II. Mahmud zamanında yapılan onarımı belirten bir kitabe bulunmaktadır. Kitabenin yazısı, Vakanüvis Sahhaflar Şeyhizade Mehmed Esad Efendi tarafından 1849 yılında talik yazı ile yazılmıştır.

Hazirenin içerisinde, ensardan Hz. Ahmed el Ensarî’nin mezar taşı da yer almaktadır. Bu mezar taşı, Mimar Acem Tekkesi Şeyhlerinden Seyyid İsmail Efendi tarafından sülüs yazı ile yazılmıştır.

Toklu Dede Haziresi, İstanbul’un tarihi ve kültürel zenginliklerinden biridir. Haliç’in tarihi dokusu içerisinde yer alan hazire, İstanbul’un fethi ve sahabe dönemi gibi önemli olayları hatırlatması bakımından da büyük bir önem taşımaktadır.

1977 yılında yapılan onarım sırasında toprak içinden kırık mezarlar çıkmış, 85 adet mezar taşı tesbit edilmiştir.

Hazirenin etrafı demir korkuluklarla çevrili hazirede pehleli kabirler çoğunluktadır. Kabirlerin baş ve ayak şahidesi bulunmakla birlikte başlıklı ya da silindir formlu olan şahideler yer almaktadır.

Bunların bir kısmı kitabeli iken bir kısmı kitabesizdir.

Toklu Dede

Fatih Sultan Mehmed devrindeki velilerden biri olan Şeyh Toklu İbrahim Dede İstanbul’u fethe gelen bini aşkın sahabenin ve fethin övülmüş askerlerinin defnedildiği yerin türbedarıdır. Kendisi hakkında detaylı bir bilgi yoktur. Kabri de aynı hazire içindedir.

Hz. Ahmed el Ensarî (ra)
Sahabe-i Kiram’dan Ahmed El- Ensari hazretlerinin Medineli olduğu ve İstanbul'un fethi için Eyyup Sultan hazretleri ile birlikte geldiği rivayet olunur
Kabir taşında şu ibare vardır ;
”Haza kabr-i Ahmedül ensari radiyallahü anhü”

Hazire yanında bulunan türbelerde yatan sahabeler sitemizde mevcuttur.

@seyyherol