Banka promosyonu helal mi?
Genel Kanı
Bankaların verdiği promosyonlar faiz kapsamına girmese bile yine de 'sakıncalı' olarak görülmektedir. Promosyonların yattığı bankalara baktığımız zaman tamamı faizli bankalardan oluşmaktadır. Aldığınız promosyon bankaya maaşımızın yatırılması ile bizim irademiz dışında meydana gelen ama faizli sistemin bir parçası olan bir paradır. Banka bu parayı faiz gelirlerinden sağlayarak ödemektedir.
Promosyon kullanmamak ama bankaya da bırakmamak gerekir. Parayı alıp hayır işlerinde kullanmak uygun olan öneridir. Kişi eğer dar gelirli ise promosyon parasını kendisi de kullanabilir.
Faizli bankaya maaş yatmasının promosyon parası haricinde bir başka sakıncası daha bulunmaktadır. Maaş bankada kaldığı sürece faizli sistemin bir parçası olup, faiz sistemine imkan sağlamaya devam edecektir. Bu nedenle maaş bankaya yatar yatmaz çekmek bankanın faiz sistemine alet olmamak uygun olacaktır.
Kim ne diyor
DİN İŞLERİ YÜKSEK KURULU
Faizin haram olduğunda şüphe yoktur. Ancak banka promosyonları için bunların faiz olduğunu söylemek mümkün değildir. Kamu kurum ve kuruluşları, çalışanlarının ücret ve maaşlarını anlaşmalı her hangi bir bankadan alabilirler. Bankaların, bu hizmetleri yürütme konusunda kurum ve kuruluşlarca kendilerinin tercih edilmesi için gerek kurum ve kuruluşlara gerekse çalışanlarına vermiş oldukları promosyonlar hediye mahiyetinde olup faiz niteliği taşımaz. Bankanın vermiş olduğu fazlalığın faiz olabilmesi için, kurum çalışanları ya da onlar adına yöneticilerin banka ile faiz akdi yapmaları gerekir. Örneğin, kurum çalışanları, hesaplarında bulunan paranın şu miktarını şu kadar gün çekmeyip hesabında tutacaklar ve bunun karşılığında da kendilerine şu miktarda fazlalık verilecektir şeklinde bir akid yapılsa faiz olur. Burada böyle bir şart yok. Dolayısıyla, dileyen dilediği miktarda parayı hesabında tutabilmekte, dileyen de dilediği miktarda parayı hesabından çekebilmektedir. Buna göre, maaşınızı aldığınız bankanın, gerek nakit gerekse eşya olarak vereceği promosyonu bağlı olduğunuz kurum, yaptığı anlaşmaya göre kurum için harcayabileceği / kullanabileceği gibi kurum çalışanlarına da dağıtabilir. Bu itibarla, ücretlilerin her hangi bir faiz anlaşması yapmaksızın maaşlarını aldıkları bankanın vermiş olduğu parayı harcamalarında bir sakınca yoktur. ( Kaynak )
Banka kelimesi faiz gibi ağır bir haramı çağrıştırdığı için bütün mü’minlerin ürktüğü bir kelimedir. Bu ürkme de kalpte imanın bulunduğuna işarettir. Esas olan, banka ve kâğıt üzerinde kazanılan paradan mümkün oldukça uzak kalmaktır. Promosyon için faizin kendisidir demiyoruz. Bu bir faiz işlemi değildir. Berrak bir helal olduğunu da söyleyemeyiz. Durumunuza göre siz karar verebilirsiniz. Bankanın verdiği o promosyon için faiz şartları tahakkuk etmiyor. Ama bir mü’min olarak, banka kelimesinin içimizde oluşturduğu tiksintiyi siz de takdir edersiniz. Kullanmayıp bir kuruma vermek veya bir fakire vermek en iyisidir diyebiliriz. Ama kullanmanın da faiz gibi olduğunu söylememiz zordur. söylememiz zordur
Faiz değil, teşvik hediyesidir. Ortada bir faiz anlaşması yoktur. Banka, (Maaşını bizden alıyorsun) diye teşvik ve teşekkür maksadıyla veriyor. Bazı marketler de müşterilerine teşvik maksadıyla, bir şeyler veriyor, (Bu da bizden olsun) diyor. (Şu kadar alışveriş yapana, şu hediyeleri veriyoruz) veya (50 liranın üstünde alışveriş yapanlara, şunları veriyoruz) diyorlar. Yahut müşteriler arasında çekiliş yapıyorlar. Bunların hiçbiri faiz değildir. Fasid alışverişle de ilgisi yoktur. Teşvik mahiyetinde bir hediyedir.
Birine 100 lira ödünç versek 101 lira vereceksin dense faiz olur, ama hiç böyle bir anlaşma yapmadan ödünç verdiğimiz kimse bize 100 lira verdikten sonra ayrıca 20 lira daha verse bu para faiz olmaz. Çünkü (Şunu vereceksin) diye bir şart konmuyor, faiz anlaşması yapılmıyor.
Devlette 100 lira alacağımız olsa, on senedir vermese, bugün verirken, 150 veya 300 lira olarak verse bu da, faiz olmaz, caiz olur. Çünkü bizimle faiz anlaşması yapılmadı. Özür dileme kabilinden veriyor.
Bankaların verdiği promosyonlar faiz kapsamına girmese bile yine de 'sakıncalı' olarak görülmektedir. Promosyonların yattığı bankalara baktığımız zaman tamamı faizli bankalardan oluşmaktadır. Aldığınız promosyon bankaya maaşımızın yatırılması ile bizim irademiz dışında meydana gelen ama faizli sistemin bir parçası olan bir paradır. Banka bu parayı faiz gelirlerinden sağlayarak ödemektedir.
Promosyon kullanmamak ama bankaya da bırakmamak gerekir. Parayı alıp hayır işlerinde kullanmak uygun olan öneridir. Kişi eğer dar gelirli ise promosyon parasını kendisi de kullanabilir.
Faizli bankaya maaş yatmasının promosyon parası haricinde bir başka sakıncası daha bulunmaktadır. Maaş bankada kaldığı sürece faizli sistemin bir parçası olup, faiz sistemine imkan sağlamaya devam edecektir. Bu nedenle maaş bankaya yatar yatmaz çekmek bankanın faiz sistemine alet olmamak uygun olacaktır.
Kim ne diyor
DİN İŞLERİ YÜKSEK KURULU
Faizin haram olduğunda şüphe yoktur. Ancak banka promosyonları için bunların faiz olduğunu söylemek mümkün değildir. Kamu kurum ve kuruluşları, çalışanlarının ücret ve maaşlarını anlaşmalı her hangi bir bankadan alabilirler. Bankaların, bu hizmetleri yürütme konusunda kurum ve kuruluşlarca kendilerinin tercih edilmesi için gerek kurum ve kuruluşlara gerekse çalışanlarına vermiş oldukları promosyonlar hediye mahiyetinde olup faiz niteliği taşımaz. Bankanın vermiş olduğu fazlalığın faiz olabilmesi için, kurum çalışanları ya da onlar adına yöneticilerin banka ile faiz akdi yapmaları gerekir. Örneğin, kurum çalışanları, hesaplarında bulunan paranın şu miktarını şu kadar gün çekmeyip hesabında tutacaklar ve bunun karşılığında da kendilerine şu miktarda fazlalık verilecektir şeklinde bir akid yapılsa faiz olur. Burada böyle bir şart yok. Dolayısıyla, dileyen dilediği miktarda parayı hesabında tutabilmekte, dileyen de dilediği miktarda parayı hesabından çekebilmektedir. Buna göre, maaşınızı aldığınız bankanın, gerek nakit gerekse eşya olarak vereceği promosyonu bağlı olduğunuz kurum, yaptığı anlaşmaya göre kurum için harcayabileceği / kullanabileceği gibi kurum çalışanlarına da dağıtabilir. Bu itibarla, ücretlilerin her hangi bir faiz anlaşması yapmaksızın maaşlarını aldıkları bankanın vermiş olduğu parayı harcamalarında bir sakınca yoktur. ( Kaynak )
(Editörün notu : Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi, yukarıda verdiğimiz linke ait sayfadaki bilgiler 2007 yılında DİB'e ait olup helal olduğu ifade edilmiş, 2012 de çark ederek kaldırılmış olup kısaca pek caiz görülmediği ifade edilmiş. Son yıllarda tüm diyanet çalışanlarının promosyonu mümkün olduğunca yüksek almak için tartışmalar içerisinde olduğunu da belirtelim)
Maaşın, bankada bekletilmeden ilk imkanda alınması gerekir ki, bankada kalıp onunla daha fazla faizcilik yapılmasın. Buna rağmen banka maaş alana da bir miktar para veya hediye vermişse onun da -alan yoksul değilse - yoksullara verilmesi gerekir.
Kurum maaşını bankaya yatırmak ve karşılığında daha fazla bir para almasını sağlamak için çalışanınla pazarlık ve anlaşma yapmış mıdır? Yani kişi bizzat bu anlaşmaya taraf olmuş mudur?
Kişi bu anlaşmaya taraf olmasa da rıza göstermemeye hakkı var mıdır? Yani kişi isterse bu anlaşma dışında kalabilir mi? Diğerleri kendi rızalarıyla bankadan promosyonlu maaş çekebilirken kişinin kendi rızasıyla maaşını normal olarak almaya hakkı var mıdır?
Eğer kurum çalışanlarına böyle bir irade göstermelerine müsaade etmiyor ve ayrı davranmalarına imkân vermiyorsa, bu halde kişi bu anlaşmanın bir tarafı olmamaktadır. Dolayısıyla ortaya çıkan promosyon, (faiz) fazlalıkta kişinin bir müdahalesi bulunmamaktadır.
Yani kurum çalışanına sormadan, rızasını almadan hareket etmekte, yine kendi belirlediği, bölüştürdüğü bir fazlalığı çalışanına maaşına ek olarak vermektedir.
O halde kurum ile banka arasında bu fazlalık faiz iken, çalışan için faiz olmaz. Çünkü faiz bir akdin, anlaşmanın içinde yer alır. Kişi ile çalıştığı kurum arasında böyle bir anlaşma söz konusu değildir.
Kişi için bu promosyon bir faiz olmadığı için alabilir ve dilediği şekilde tasarruf edebilir.
Fakat şunu da belirtelim ki, bu fazla ödemelere ihtiyaç duymayan kardeşlerimizin bunu kullanmayıp fakir kimselere ve yardım kuruluşlarına vermeleri daha münasiptir. Çünkü bu ödemelerin tek nemalandırma kaynağı, faizdir. Bu durumda bu fazlalıklar kesin olarak faiz olmasa da faiz şüphesi taşımaktadır.
En doğrusunu Allah Teala bilir.
Eğer kurum çalışanlarına böyle bir irade göstermelerine müsaade etmiyor ve ayrı davranmalarına imkân vermiyorsa, bu halde kişi bu anlaşmanın bir tarafı olmamaktadır. Dolayısıyla ortaya çıkan promosyon, (faiz) fazlalıkta kişinin bir müdahalesi bulunmamaktadır.
Yani kurum çalışanına sormadan, rızasını almadan hareket etmekte, yine kendi belirlediği, bölüştürdüğü bir fazlalığı çalışanına maaşına ek olarak vermektedir.
O halde kurum ile banka arasında bu fazlalık faiz iken, çalışan için faiz olmaz. Çünkü faiz bir akdin, anlaşmanın içinde yer alır. Kişi ile çalıştığı kurum arasında böyle bir anlaşma söz konusu değildir.
Kişi için bu promosyon bir faiz olmadığı için alabilir ve dilediği şekilde tasarruf edebilir.
Fakat şunu da belirtelim ki, bu fazla ödemelere ihtiyaç duymayan kardeşlerimizin bunu kullanmayıp fakir kimselere ve yardım kuruluşlarına vermeleri daha münasiptir. Çünkü bu ödemelerin tek nemalandırma kaynağı, faizdir. Bu durumda bu fazlalıklar kesin olarak faiz olmasa da faiz şüphesi taşımaktadır.
En doğrusunu Allah Teala bilir.
SORULARLA İSLAMİYET
Mümkünse maaşlarımızı faizli işlem yapmayan katılım bankalarına (Editörün notu : Faiz konusunda insanların canını acıtan bankalar bunlar, islami banka değildir) yatırıp oradan çekelim. Bunun mümkün olmadığı yerlerde ve şartlarda ise, verilen promosyonları alalım, ama -yoksul değilsek- bunu yoksullara verelim.
DİNİMİZ İSLAM
Birine 100 lira ödünç versek 101 lira vereceksin dense faiz olur, ama hiç böyle bir anlaşma yapmadan ödünç verdiğimiz kimse bize 100 lira verdikten sonra ayrıca 20 lira daha verse bu para faiz olmaz. Çünkü (Şunu vereceksin) diye bir şart konmuyor, faiz anlaşması yapılmıyor.
Devlette 100 lira alacağımız olsa, on senedir vermese, bugün verirken, 150 veya 300 lira olarak verse bu da, faiz olmaz, caiz olur. Çünkü bizimle faiz anlaşması yapılmadı. Özür dileme kabilinden veriyor.
SONUÇ :
İster emeklilerin olsun, isterse çalışanların olsun almış oldukları banka promosyonlarının dinen sakıncası yoktur. Nedeni ise, bunun bir hediye olmasıdır. Devletin bayramlarda verdiği ikramiyeler gibi, marketlerin "alışveriş ederseniz hediyemiz olsun" diye verdikleri, çoklu alışverişlerde yaptıkları para iadeleri gibi. Promosyon FAİZ DEĞİLDİR. Burada sorun bankaların faizcilik yapmaları, faiz üzerinden kazanç sağlamalarıdır ki insanları bankaya mecbur eden devletin kendisidir.
Devlerin de şirketleri ve kurumları bu yönde zorlama yaparak maaşların bankaya yatırılmasının çirkinliğidir. Faiz bulaşmamış hiç bir kimse yoktur ki, yolu bankadan geçmemiş olsun. Bankaya parayı koyan devlet, en yakın bankadan çekmek isteyen halk, kurumun anlaştığı bankadan da kurum çalışanı mecburen gidiyor.
Devlerin de şirketleri ve kurumları bu yönde zorlama yaparak maaşların bankaya yatırılmasının çirkinliğidir. Faiz bulaşmamış hiç bir kimse yoktur ki, yolu bankadan geçmemiş olsun. Bankaya parayı koyan devlet, en yakın bankadan çekmek isteyen halk, kurumun anlaştığı bankadan da kurum çalışanı mecburen gidiyor.
Elektrik, su, doğalgaz gibi harcamaların bakaya yatırılması ile faize teşvik olmuyor mu ? Bu faturaları bankaya yatıran faize bulaşmamış olmuyor mu ? Otomatik ödeme için parasını bankada tutan vatandaş faize katkı sağlamıyor mu ?
Kurumların banka ile anlaşması bireyi etkilemez. Birey anlaşma yapmıyor. Emeklideki durum da, devletin ödeyeceği paradan faydalanmak isteyen bankanın devletle arasındaki ilişkidir.
Kurumların banka ile anlaşması bireyi etkilemez. Birey anlaşma yapmıyor. Emeklideki durum da, devletin ödeyeceği paradan faydalanmak isteyen bankanın devletle arasındaki ilişkidir.
Bir hediye olan promosyonun alınmasında dinen sakınca olmadığı gibi, "fakirsen al ye, zenginsen al dağıt" mantıklı değildir. Birilerinin dediği gibi promosyonu alıp bana haram falan yere vereyim sevap kazanayım gibi bir zihniyet kör bir zihniyettir. Hırsızdan çaldığını bile bile mal alırsan bu haramdır, çalıntı malı bilmeden alırsan helaldir. Kişi haram diye yemediğini camiye, kursa, oraya buraya bu bana haram sana helaldir, sana veriyorum gibi bir mantıksızlığa düşemez.
Bankadan maaş alan kimse faize koymadan aldığı para HELALDİR. Vadeye yatırırsa bu HARAMDIR. Vatandaş promosyonu haram diye bankada tutmaz ama ana parasını vadeli hesaba yatırırsa o para KÜLLİYEN haramdır, bunu yapmakta saçmalıktır.
- Banka promosyonu hakkında görüşlerini video ile açıklayanlara buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz
Hoş geldiniz. Fikirlerinizi paylaşmanızdan mutluluk duyarız