Rub El Hizb.. Müslümanlığın Sembolü ..

İslam dini hiçbir zaman belli bir ikona ya da sembole sahip değildir. Ve İslamın temelinde tüm bunlar yasaklanmıştır. Müslüman alimler, dinin başlangıcından beri herhangi bir geometrik şeklin veya sembolün İslam'ın bir temsili olarak kullanılmasını yasaklamaktadır. Bu, Hıristiyan haçı veya Yahudiliğin Davut Yıldızı'nın aksine , İslam'ın resmi bir sembolü olmadığı anlamına gelir . Bununla birlikte, insanlar doğal olarak fikirlerin kolay temsilleri olarak sembollere çekildiğinden, yıllar içinde Müslüman liderlerin ve yetkililerin desteği olsun veya olmasın birçok İslami sembol geliştirildi.

Bilhassa putperestlerden ya da kitap sahibi gayrimüslümlerden gelen adetlerin bir devamı olarak insanların sembol ya da ikon takıntısı Müslümöanlar arasında da devam etmiştir. 

İslam dininin resmi bir sembolü olmamasına rağmen, çoğunlukla kullanılan sembolleri şekil olarak farklılıklar gösterse de genellikle ay ve yıldızı andıran şematik görüntüler yer alır. Hazreti Davud aleyhisselam ve Hazreti Süleyman aleyhiselamın kullandığı yüzüklerdeki, mühürlerdeki işaretler en fazla tanınmış peygamber arması olarak bilinir. Bununla birlikte Hazreti Muhammed aleyhisselam'ın yazı ile yazdığı mühründen başka bir sembolü yoktur. Bu sembolü de daha sonraları insnalar evraklardaki mühründen ayırarak tekil olarak kullanmışlardır.
Ne var ki, bu sekiz köşeli yıldızla birlikte ay ve yıldızın da genellikle Müslüman topluluklar tarafından kullanıldığını biliyoruz.

Yıldız ve hilal sembolü, İslam ile güçlü bir şekilde ilişkilendirilmiştir, ancak inançla herhangi bir manevi bağlantısı yoktur. Müslümanlar ibadet ederken kullanmazken, inanç için bir kimlik biçimi haline geldi. Sembol sadece Haçlı Seferleri sırasında Hıristiyan haçına karşı bir amblem olarak kullanıldı ve sonunda kabul edilen bir sembol haline geldi. Hatta bazı Müslüman alimler, sembolün kökeninin pagan olduğunu ve onu ibadette kullanmanın putperestlik oluşturduğunu söylemektedir.

Yıldız ve hilal sembolü manevi anlamlara sahip değildir, ancak belirli Müslüman gelenekleri ve festivalleriyle ilişkilidir. Hilal, İslami takvimde yeni bir ayın başlangıcını işaret eder ve Ramazan, dua ve oruç dönemi gibi Müslüman bayramlarının uygun günlerini gösterir.

Yıldız ve hilal sembolünün mirası, İslam'ın kendi inancına değil, siyasi ve kültürel ifadelere dayanmaktadır.

Kuran'da Ay ve Yıldız ile ilgili bir bölüm yer alsa da kullanılan sembolün manevi anlamına katkıda bulunmaz.

Beş köşeli yıldızın bir başka yorumu da, İslam'ın beş şartını simgelediği düşünülür, ancak bu sadece bazı gözlemcilerin bir görüşüdür. Bu muhtemelen Osmanlı Türklerinin bayrağında sembolü kullanmalarından kaynaklanıyordu, ancak beş köşeli yıldız standart değildi ve bugün Müslüman ülkelerin bayraklarında hala standart değil.

Ay ve yıldızın dışında kullanılan bir başka sembol var ki, Suudi Arabistan'da bulunan Kabe-i Muazzama'nın çevresinde, mescidi harem ve mescidi nebevi yapılarının iç süslemelerinde görebiliyoruz. Türkiye'de Akparti Genel Merkezinin kapı üstünü süsleyen bu arma bir çok ülke bayrağında da yerini almıştır. Mesela Türkmenistan armasında, Özbekistan armasında, Kazakistan'daki Azat partisi bayrağında, Azerbaycan bayrağında, Kazakistan İzci Hareketi Teşkilatı armasında, Irak izci ve Kız izciler Konseyi armasında, Kahire metrosunun logosunda, Faith No More grubunun simgesinde ve daha birçok yerde görülmektedir. Bununla birlikte Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da bulunan Petronas İkiz Kulelerinin temeli Rub el Hizb'e dayanmaktadır.

Rub El Hizb, Kudüs'ün sembolü olarak uyarlanmıştır ve Kudüs'te kullanılmaktadır. Daha çok çiçek benzeri bir tasarıma sahiptir, ancak daha yakından bakıldığında, Rub El Hizb'in ana hatlarına benzer olduğu görülecektir.

İslam ülkelerinde bilhassa Suudi Arabistan'da sıkça kullanılan bu armanın Ankara'da bulunan Akparti Genel Merkezinde kullanıldığını görüyoruz. Söylentilere göre, Sekiz köşeli yıldız motifinin Recep Tayyip Erdoğan’nın başbakanlık yaptığı dönemlerde, Özbekistan gezisi sırasında Buhara şehrindeki eserlerde görüp beğenmesi üzerine genel merkez binasında kullanıldığı söyleniyor.

Bu sekiz köşeli ve iki karenin içiçe geçmiş haline Arapça da "rub el hizb" Türkçe çevirisinde ise "çeyrek cüz" çeyrek parti kısım" anlamlarına çevirmek mümkündür. "Çeyrek cüz" olarak verilen isme baktığınızda cüz kelimesinin Kuranı Kerim bölümlerine verilen isim olarak biliyoruz. İşte burada, bu sembollün Kuran-ı kerim cüzlerini ayırmak maksadıyla kullanıldığını görüyoruz.

Wikipedia'da işaret olatin anlamı olarak "Rub el Hizb (Arapça: ربع الحزب) İslami bir semboldür. İki karenin takışmasını göstermektedir. Bu şekilde çok çeşit arma ve bayrak bulunmaktadır. Arapça'da Rub "Çeyrek, dörtte biri" anlamına gelmektedir. Hizb ise "Cüz" anlamı taşımaktadır. Başlangıçta bu sembol Kuran-ı Kerim'de kullanılmaya başlandı. Bunun amacı Kur'an okumasını ve ezberlemesini kolaylaştırmaktı. Aynı zamanda İslam hat sanatında bir bölümün sonunda bir gösterge olarak kullanılır." denilmektedir. Yıldızın, Kuran'ın boyutunu, cüzünü ve okunuşunu temsil ettiği kabul edilir. 

Bazı kaynaklarda sekiz köşeli yıldızın Peygamberimiz Efendimiz'in (s.a.s)sembolü olduğu söylense de doğru olmadığını biliyoruz. Bunu söyleyen kişilerin hadis-i şerif'lerde, "Cennetin 7 katlı olduğu, 8'inci katın ise "Makam-ı Mahmud" adıyla Peygamber Efendimize (s.a.s) tahsis edildiği" zikredilmesinde dayandırılmaktadır.. Buradan yola çıkılarak 8 köşeli yıldız Rasûlullah Efendimizin simgesi olarak kullanıldığı iddiası vardır.  

Selçuklu kültür ve sanatının temel figürlerinden biri olan sekiz köşeli yıldızın Ortadoğu’da bulunan eski medeniyetlerde ve İslam dünyasında yaygın olarak kullanıldığı, sayı biliminde 8’in cenneti anlatan bir sembol olduğu belirtiliyor. Sekiz ilke “Merhamet ve şefkat, sabretmek, doğruluk, sır tutmak, sadakat, fakirliğini ve acizliğini bilmek, cömertlik, Rabbine şükretmek” olarak sıralanırken Sekiz cennet de şöyle isimlendiriliyor: 

1. Dâri-celal, 2. Dâri-karar, 3. Dâri-selam, 4. Cennetül huld , 5. Cennetül mevâ , 6. Cennetül adn 7. Cennetül firdevs 8. Cennetü naim.

Rub El Hizb'in Tasarımı ve Önemi

Rub El Hizb, merkezinde bir daire bulunan üst üste bindirilmiş iki kareye sahip tasarımında temeldir. Bu temel geometrik şekiller, üçgen şeklinde sekiz eşit parçaya sahip daha karmaşık sekiz köşeli bir yıldız oluşturur.

Sembol, İslami hayatın önemli bir parçası olan Kuran'ın okunmasına yardımcı olmak için kullanıldı. Ayetleri ölçülebilir pasajlara bölmek için kullanıldı, bu da okuyucunun veya okuyucunun Hizbleri takip etmesini sağladı. Bu nedenle sembolün adı, çeyrek veya dörtte bir anlamına gelen Rub ile bir grup anlamına gelen Hizb , birlikte çeyrekler halinde gruplandırılmış anlamına gelen kelimelerinden gelmektedir .

Rub El Hibz'in Kökenleri
Bazı tarihçilere göre Rub El Hizb, İspanya'da var olan bir uygarlıktan kaynaklanmıştır. Bu bölge uzun süre İslam kralları tarafından yönetildi ve logolarında sekiz köşeli bir yıldızın olduğu söyleniyor. Bu yıldız, Rub El Hib sembolünün erken habercisi olabilirdi.

Son olarak, ortasında nokta olmayan sekiz köşeli yıldız da "hatim" olarak isimlendirilmektedir. Peygamber efendimizin mührü olarak söylense de aslı yoktur. Başta söylediğimiz gibi, İslamiyet hiç bir ikon ya da sembole izin vermez. Kullanılmaz. Kullanılsa da dinen uygun değildir.  Putperestliği çağrışturır.

Derleme Erol Kara / @Dinierk