Vakit namazımızı da burada eda ediyoruz.
Yaşlı bir Mardin'li Cevat Paşa camiini anlatıyor, bana..
Midyat'a gelen Cevat Paşa (Org. Cevat Çobanlı) burada caminin olmadığını görünce emir veriyor ve buraya ilk İslam mabedini yaptırmış oluyor. ( Bilgi )
Yaşlı Midyat'lı ona dua ediyor.
Midyat’ın Ulu Camii olarak da bilinen Cevatpaşa Camii, m.1925’te Cevat paşa tarafından yaptırılmıştır. Konum olarak çarşının merkezinde yer alan, mimari yapısı bakımından ilgi çeken ve Midyat’ın ilk Camii olma unvanına sahip bir eserdir.
Anlatıldığına göre Osmanlı'nın Irak Cephesi Komutanı Cevat Paşa (Org. Cevat Çobanlı), askeri vazife gereği Midyat’a geldiğinde, Midyat’ta Hristiyanlar ve iki Müslüman sülale meskûn bulunmaktaydı. O yıllarda başka bir Müslüman ülkeden Midyat’a göç etmiş yaşlı bir adam, çobanlık yaparak geçimini sağlamaya çalışmaktaydı. Yaşlı adam, halk arasında “Kalo” (dede) olarak tanınırdı. Yaşlı adam vefat ettiğinde, Müslüman aileler onu kendi aile mezarlığına kabul etmeyince Cevat Paşa, Cami’nin batısında bulunan bir araziyi satın alır ve mezarlık olarak vakfeder. Sıra yaşlı adamın cenaze Namazını kılmaya geldiğinde Midyat’ta bir Cami’nin olmaması Cevat Paşayı hiddetlendirmiş ve zaten her gittiği yere Cami, Okul vb. inşa ettiği gibi burada da bir Cami inşa etme kararı almıştır. Ardından yaşlı adam, Cevat Paşa’nın vakfettiği mezarlığa defnedilir. Bu mezarlık, halen Midyat’ta “Kalo Mezarlığı” olarak bilinmektedir. Cevat Paşa, Cami inşası için çalışmalara başlamış ve o yıllarda askerliği geldiği halde askere gitmemiş olan herkesin, Cami inşaatında çalıştığı taktirde askerliğini yapmış olarak kabul edileceğini tüm civar köylere duyurmuştur. Bu sayede askerliği gelmiş herkes, çalıştığı her bir gün için askerliğinden bir gün düşürülmüş olurdu. Hatta askerliği gelmiş biriyle beraber kardeşleri onunla çalışmışsa, kardeşlerinin çalıştığı her bir gün de asker olan kardeşlerinin askerliğinden düşürülürdü. Ayrıca at veya eşek gibi kendi hayvanını getirerek çalışanlardan, getirdiği hayvanı için de onun askerliğinden bir gün düşürülürdü. Midyat’ta doğallığı ve sağlamlığı sayesinde çokça tercih edilen taş duvar işçiliğini en iyi bilenler genelde bazı Hristiyan ustalar olduğu için Cami’nin inşaatında Hristiyan ustalar da çalışmıştır. Cami’yi inşa ederken de her bir köyden belli miktarda ağaç gövdesi istenmiş ve Camiin kavisli bölümleri bu ağaç gövdeleri ile desteklenerek inşa edilmiştir. Cami’nin minaresi ise daha sonraki yıllarda inşa edilmiştir.
Anlatıldığına göre Osmanlı'nın Irak Cephesi Komutanı Cevat Paşa (Org. Cevat Çobanlı), askeri vazife gereği Midyat’a geldiğinde, Midyat’ta Hristiyanlar ve iki Müslüman sülale meskûn bulunmaktaydı. O yıllarda başka bir Müslüman ülkeden Midyat’a göç etmiş yaşlı bir adam, çobanlık yaparak geçimini sağlamaya çalışmaktaydı. Yaşlı adam, halk arasında “Kalo” (dede) olarak tanınırdı. Yaşlı adam vefat ettiğinde, Müslüman aileler onu kendi aile mezarlığına kabul etmeyince Cevat Paşa, Cami’nin batısında bulunan bir araziyi satın alır ve mezarlık olarak vakfeder. Sıra yaşlı adamın cenaze Namazını kılmaya geldiğinde Midyat’ta bir Cami’nin olmaması Cevat Paşayı hiddetlendirmiş ve zaten her gittiği yere Cami, Okul vb. inşa ettiği gibi burada da bir Cami inşa etme kararı almıştır. Ardından yaşlı adam, Cevat Paşa’nın vakfettiği mezarlığa defnedilir. Bu mezarlık, halen Midyat’ta “Kalo Mezarlığı” olarak bilinmektedir. Cevat Paşa, Cami inşası için çalışmalara başlamış ve o yıllarda askerliği geldiği halde askere gitmemiş olan herkesin, Cami inşaatında çalıştığı taktirde askerliğini yapmış olarak kabul edileceğini tüm civar köylere duyurmuştur. Bu sayede askerliği gelmiş herkes, çalıştığı her bir gün için askerliğinden bir gün düşürülmüş olurdu. Hatta askerliği gelmiş biriyle beraber kardeşleri onunla çalışmışsa, kardeşlerinin çalıştığı her bir gün de asker olan kardeşlerinin askerliğinden düşürülürdü. Ayrıca at veya eşek gibi kendi hayvanını getirerek çalışanlardan, getirdiği hayvanı için de onun askerliğinden bir gün düşürülürdü. Midyat’ta doğallığı ve sağlamlığı sayesinde çokça tercih edilen taş duvar işçiliğini en iyi bilenler genelde bazı Hristiyan ustalar olduğu için Cami’nin inşaatında Hristiyan ustalar da çalışmıştır. Cami’yi inşa ederken de her bir köyden belli miktarda ağaç gövdesi istenmiş ve Camiin kavisli bölümleri bu ağaç gövdeleri ile desteklenerek inşa edilmiştir. Cami’nin minaresi ise daha sonraki yıllarda inşa edilmiştir.
Cami’nin inşaatına hangi tarihte başlanıldığı ve ne kadar sürede yapımının tamamlandığı tam olarak bilinmemektedir. Ancak m.1925’te faaliyete girdiği kapısında yazılan tarihten de kesin olarak anlaşılmaktadır. Midyat halkından bazı vatandaşlar, bu Camiden önce harabe halinde bulunan bir Cami’nin varlığından da bahsetmektedirler. Cami’nin kapısında faaliyete girdiği tarih olan 1925 rakamının hemen solunda daha küçük bir yazıyla “İLK İNŞA TARİHİ 1240 H.” yazması da bu ihtimali güçlendirmektedir. Bu yazıdaki hicri tarih, 1825 yılına tekabül etmektedir. Dolayısıyla her iki tarih arasında 1 asırlık bir zaman dilimi söz konusudur.
Resmi kaynaklarda da Müslümanların Midyat merkezine yerleşmelerinin 16. yy. dan itibaren başladığı yer almaktadır. Bazı kaynaklarda da “1900 senesinde Midyat’ta 1 hükümet konağı, 1 Cami, 2 Hristiyan ibadetgahı…” şeklinde resmi unsurlardan bahsetmesi de Cevatpaşa Camii’nden önce bir Caminin varlığı düşüncesini desteklemektedir. Fakat halkın çoğunluğu, Midyat’ta Cevatpaşa Camii’nden önce başka bir Caminin varlığını bilmediklerini ve bu Cami’nin Midyat’ın ilk Camii olduğu söylenmektedir.
Cevat Paşa tarafından 1925 yaptırılan camiinin yapımında düzgün, kesme Midyat taşı kullanılmıştır. Çeşitli formlarda pencere açıklıklarına yer verilen cami içten çapraz tonozlu ve dıştan ise çokgen bir kasnağa oturtulmuş kubbe ile örtülüdür.
Özellikle kemer yüzeylerine işlendiği görülen üzüm salkımı ve asma yaprağı süsleme kuşağı dikkat çekmektedir.
******
ENGLISH CEVAT PAŞA MOSQUE
Cevat Paşa Mosque was built by Cevat Pasha in 1925. The structure was made of smooth, cut Midyat stone. The mosque, which has window openings in various forms, is covered with a cross vault from the inside and a dome mounted on a polygonal pulley from the outside.
Especially the grape bunch and vine leaf decoration belt, embroidered on the minaret, attracts attention.
******
La mezquita Cevat Paşa
La mezquita Cevat Paşa fue construida por Cevat Pasha en 1925. La estructura estaba hecha de piedra Midyat lisa y cortada. La mezquita, que tiene aberturas de ventanas de varias formas, está cubierta con una bóveda de crucería desde el interior y una cúpula montada sobre una polea poligonal desde el exterior.
Llama especialmente la atención el racimo de uvas y hojas de parra el cinturón decorativo con bordados en las superficies del alminar.
Hoş geldiniz. Fikirlerinizi paylaşmanızdan mutluluk duyarız